Apandis, karnın sağ alt tarafında bulunan ve kalın bağırsağın bir uzantısı olan solucan şeklinde bir organdır. Uzunluğu genellikle 8-10 cm arasındadır ve içinden herhangi bir besin geçmez. Apandisin dışkı, safra taşı, tümör veya bağırsak kurdu gibi sebeplerle tıkanıp iltihaplanmasına apandisit denir. Apandisin vücuttaki görevi henüz tam olarak bilinmemektedir, ancak fazla miktarda lenf dokusu içerdiği belirlenmiştir. Apandisin iltihaplanması sonucu yırtılıp karın bölgesine yayılmasıyla ciddi sorunlar oluşabilir. Apandisit tedavi edilmezse ölüme yol açacak kadar tehlikeli bir hastalıktır. Bu nedenle erken tanı ve müdahale çok önemlidir.

İki çeşit apandisit vardır:

Apandisit çeşitlerinin bilinmesi teşhis ve tedaviyi daha kolay hale getirir.

Kronik apandisit, akut apandisite göre daha hafif seyreder ve hemen ameliyat gerektirmez. Kadınlarda, ergenlik ve gençlik dönemlerinde daha çok görülür. Ayrıca kentte yaşayan insanlarda kırsalda yaşayanlara göre daha sık rastlanır.

Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Sağ kasıkta çok şiddetli olmayan ağrılar hissedilir, ancak bu ağrılar kişinin iş yapmasını engelleyecek düzeyde olabilir. Aşırı güç harcama, bağırsaklara veya mideye iyi gelmeyen bir yemekten sonra, rahatsız edici uzun bir yolculuktan sonra sağ kasıkta apandisit ağrıları ortaya çıkabilir. Bu ağrıya iştahsızlık, kusma, bulantı gibi rahatsızlıklar da eklenebilir.

Kronik apandisitin bazen mide ülserini andıran belirtileri vardır. Mide yanması, mide ağrısı, bulantı, ekşime bu belirtilere örnek olarak verilebilir. Bu belirtiler iltihaplı olan apandisitin mideyi etkilemesi sonucunda oluşmuştur.

Kronik apandisit tedavisinde ameliyat en kesin çözüm yoludur. Hastanın yaşadığı sıkıntıları tekrar yaşamaması ve hayati tehlikesinin olmaması için apandisin alınması en sık uygulanan yöntemdir. Hasta genel anestezi ile uyutulur ve cilt dokusu üzerindeki 10 santimetrelik bir alanda operasyon yapılır. Apandis ameliyattan önce patlamış ve karın içerisine iltihap akmışsa bu iltihap temizlenir ve apandis alındıktan sonra operasyon tamamlanır. Bu ameliyatta laparoskopi adı verilen bir cihaz da kullanılabilir. Bu cihazın ucunda bir kamera vardır ve operasyon kameradan alınan görüntülerle yapılır. Laparoskopi yöntemiyle hasta daha kısa sürede iyileşebilir. Ameliyat sonrasında hasta çoğunlukla 12 saatte ayağa kalkıp hareket edebilir. Eski yaşamını sürdürmesi ise 1 ay kadar sürebilir.

Akut apandisit, apandisin kalın bağırsağa açılan kısmının herhangi bir nedenden ötürü tıkanması sonucu oluşur. Bu tıkanma sonucunda mikroplar burada birikerek apandisin şişmesine ve iltihaplanmasına neden olur. Şişme sonucu baskının artması ile apandis bir noktadan delinebilir. Bu duruma halk arasında "apandisit patlaması" denir.

Toplumda her 100 kişiden 8'inde görülme ihtimali vardır. Her yaşta görülebilir ancak 20-30 yaş grubunda daha sık rastlanır. Oluşmaması için alınan bir önlem veya önceden kullanılan bir ilaç yoktur.

Akut apandisitte ilk zamanlarda karın bölgesinde yeri tam olarak gösterilemeyen bir ağrı oluşur. Hastada bu ağrıdan dolayı tuvalete gidip dışkılama isteği belirir, ancak dışkılama yapılsa bile ağrı geçmez. 6-12 saat arasında ağrı karnın sağ alt bölgesine kayar ve buraya yerleşir. Hastanın bu bölgesi hassas bir hale gelir. Hasta ağrı korkusuyla hareket etmek, gülmek, öksürmek, zıplamak istemez. Bu ağrıyla beraber hastada yüksek ateş, halsizlik, bulantı, kusma gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.

Akut apandisitin etkili ve tek yöntemi cerrahi operasyonla apandisin alınmasıdır. Bu ameliyat "apendektomi" olarak adlandırılır ve yarım saat ile bir saat arasında sürebilir. Ameliyat kapalı veya açık yöntemle yapılır. Her iki operasyonun olumlu ve olumsuz tarafları vardır. Doktor, hasta ile konuşarak en uygun yöntemi seçer. Operasyon genel anestezi altında gerçekleştirilir. Kapalı ameliyat "Laparoskopi" yöntemiyle yapılır. Bu yöntemde bir cihaza bağlı olan kamera ile ameliyat gerçekleştirilir. Açık ameliyatta ise karnın sağ alt köşesi 4-5 cm kesilip işlem yapılır.